Wanneer er sprake is van grensoverschrijdend gedrag in een organisatie, belandt de melding vaak automatisch bij HR. Dat is logisch: HR is verantwoordelijk voor personeelszaken, procedures en ondersteuning.

Maar is grensoverschrijdend gedrag eigenlijk niet in de eerste plaats een leiderschapskwestie?

🎯 De rol van HR, de vertrouwenspersoon en de integriteitscoördinator

HR heeft zonder twijfel een belangrijke rol in het vormgeven van beleid, het faciliteren van trainingen en het begeleiden van meldingen. Ook kan HR medewerkers wijzen op de beschikbare vertrouwenspersonen, de integriteitscoördinator en de meldregeling die formele stappen mogelijk maken.

De vertrouwenspersoon biedt medewerkers een luisterend oor en kan adviseren over vervolgstappen, terwijl de integriteitscoördinator vaak verantwoordelijk is voor het beheer van meldingen, de opvolging daarvan en het verder ontwikkelen van het integriteitsbeleid.

Toch staan deze ondersteunende functies vaak iets verder van het dagelijks werk. Juist direct leidinggevenden hebben de meeste invloed op de sfeer, de normen en de veiligheid binnen een team.

🧭 Leiderschap als sleutel

Grensoverschrijdend gedrag gedijt in culturen waar wegkijken de norm is, waar leidinggevenden ongepast gedrag bagatelliseren of tolereren.

Leiders zijn rolmodellen, of ze dat willen of niet. Hun houding bepaalt in belangrijke mate:

  • Wat als acceptabel gedrag wordt gezien;
  • Hoe veilig medewerkers zich voelen om zich uit te spreken;
  • Of grensoverschrijdend gedrag wordt aangepakt of genegeerd.

Een organisatie die grensoverschrijdend gedrag serieus wil aanpakken, kan dus niet alleen bouwen op ondersteunende functies zoals HR, vertrouwenspersonen en integriteitscoördinatoren — leiderschap moet actief en zichtbaar eigenaarschap tonen.

🚦 Geen HR-probleem, maar een organisatievraagstuk

Wanneer grensoverschrijdend gedrag uitsluitend als een ‘HR-probleem’ wordt gezien, loop je het risico dat de rest van de organisatie zich onvoldoende verantwoordelijk voelt.

Een effectieve aanpak vraagt om:

  • Heldere gedragsnormen die door het management worden gedragen;
  • Open gesprekken over wat wel en niet acceptabel is;
  • Training en ondersteuning voor leidinggevenden om signalen te herkennen en te handelen;
  • Toegankelijke vertrouwenspersonen en een werkende meldregeling;
  • Consequent optreden bij overtredingen, ongeacht hiërarchisch niveau.

🌱 Integriteit begint bij leiderschap

Grensoverschrijdend gedrag bestrijden vraagt om meer dan procedures.

Het vraagt om leiders die niet alleen regels herhalen, maar die veiligheid actief uitdragen en verdedigen.

Want uiteindelijk bepaalt niet het papier, maar het voorbeeldgedrag van leiders de werkelijke cultuur van een organisatie.